pluf
Koronavirüs salgınından sonra sonra yeni küresel oyun buğdayla kuruldu. The Economist dergisi mayıs kapağında konuyu ortaya koydu. Rusya-Ukrayna savaşı, Hindistan'ın ihracat kısıtı, Çin'in stoku yeni kavgayı tetikledi. Türkiye'nin eli ise güçlü. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin siloları buğdayla dolu. Detayları A Haber muhabiri Sefer Ayçe aktardı.
A Haber İzmir'de 40 tane olan Toprak Mahsulleri Ofisi'nin buğday depolarından bir tanesine gitti. Depoda 10 bin ton buğday bulunuyor. Sadece İzmir'de 130 bin ton buğday var. A Haber ekiplerinin yetkililerinden aldığı bilgiye göre hububat stoklarında bir sorun yok. Öte yandan geçtiğimiz günlerde The Economist'in buğday için yapatığı kapak akıllara geldi. Buğday başaklarına kuru kafa yerleştirilerek buğdayın sonu gelmiş imajı verildi. Türkiye ise bu sene üretim de artış bekleniyor.
Sadece İzmir'deki depolara bakarak bile bir sıkıntı olmadığı gözlemleniyor. Sezona kadar yeni yeni hasat dönemine kadar da yeterli stok var. Önümüzdeki hafta da Ege Bölgesi'nde sezon başlıyor. Buğday da ise hem TMO hem de lisanlı depolarda stok yeterli durumda.
Özel sektör de düşünüldüğünde bu sezon Türkiye'de stok sorunu olmayacak. Yetkililerden alınan bilgiye göre 2022 yılında üretim geçtiğimiz yıla göre daha iyi olacak. Ege ise üretim için artık gün sayıyor.
Türkiye gerçekleştirdiği buğday ithalinin tamamı dahil işlem yapıyor. Gümrük muafiyeti kapsamında işleyerek iç piyasaya sunmadan ihraç ediyor. Son 19 yılda toplam 22 milyar dolar tutarında 79 milyon ton buğday ithalatına karşılık 35 milyar dolar tutarında 89 milyon ton buğday ve mamülleri ihracatı yapılmış durumda.
Türkiye'de buğday stoğu konusunda sıkıntı olduğuna dair iddialar ortaya atılıyor ancak rakamlar bunun doğru olmadığını gösteriyor. Türkiye'de TMO'nun 3 milyon ton kapasiteli depoları var ve bunlarda bir sıkıntı yok.
DÜNYADA ÜRETİM DÜŞÜYOR
Türkiye'de üretim artış gösterirken dünya üretiminde düşüş yaşanıyor. Dünyanın buğday üretimi 2022- 2023 sezonunda 775 milyon ton olarak tahmin ediliyor. Tüketiminin ise 788 milyon tonu bulması bekleniyor. Bu da stokların daha fazla tüketilmesi anlamına geliyor. Dünyada yaklaşık 300 milyon ton buğday stoku var.
Bunun da yarısı Çin'in elinde. Rakamlar önümüzdeki dönemde buğdayda küresel kavganın yaşanacağını gösteriyor. Hatta bu kavga The Economist dergisinin mayıs ayı kapağına da yansıdı. Kapakta 'kuru kafa' şeklindeki buğday fotoğrafı dikkat çekti. Küresel salgın Kovid 19'dan önce de ünlü dergi aşıyı işaret etmişti.
Dergi son kapağıyla yeni küresel senaryonun da 'buğday'da olacağını öne sürdü. Peki ya tüm bu gelişmeler yaşanırken Türkiye'nin durumu ne? Buğdayda sıkıntı yaşanır mı? Rusya-Ukrayna savaşı buğday ithalatını zora sokacak mı?
20 MİLYON TON REKOLTE
Türkiye'nin yıllık ortalama 25 milyon ton buğday ihtiyacı bulunuyor. Bunun 18-19 milyon tonu iç pazarda tüketiliyor. 6-7 milyon tonu ise işleyip ihraç ediliyor. Yeni hasada sayılı günler kaldı. 15-20 gün içinde Güneydoğu'da, temmuzda da İç Anadolu'da hasat yapılacak. Bu yıl yağışların etkisiyle 20 milyon ton rekolte bekleniyor. Yani Türkiye'nin hasat edeceği buğday kendi tüketimine rahatlıkla yetecek düzeyde...
The Economist'in kapağına taşıdığı mayıs sayısındaki buğday haberinde Birleşmiş Milletler'in (BM) raporuna atıfta bulunuldu. Haberde 2050 yılına kadar 450 milyon ila 1.6 milyar insanın gıdaya ulaşmakta güçlük çekeceğini vurgulandı.
RUSYA YİNE ÖNCELİKLİ PAZAR
Buğdayda ithalat daha çok unlu mamul üretimi yapan firmalar için gerekiyor. Türkiye geçen yıl yaklaşık 7.5 milyon ton buğday ithal etti. Bunun yüzde 66'sını Rusya'dan, yüzde 18'ini Ukrayna'dan aldı. İki ülke arasındaki savaş, 'İthalatta sorun olur mu?' sorusunu akla getirdi.
Tarım Bakanlığı ve TMO yetkilileri, öncelikli pazarın yine Rusya olacağını söylüyor. Savaş nedeniyle Rusya'da sadece birkaç limanın kapalı olduğunu belirten yetkililer, "Rusya Azov denizi limanları ve Novorossiysk limanından da yükleme yapılıyor, herhangi bir problem yok. Ayrıca Rusya'da bu yıl buğday rekoltesinden yüzde 5 ila 10 arasında bir artış bekleniyor.
Dolayısıyla onların elinde buğday fazlası olacak. Bu buğdayı da satmak istiyorlar" diyor. Ukrayna'ya da alternatif pazarların olduğuna dikkat çeken yetkililer, "ABD, Kanada, Avustralya, Kazakistan gibi ülkelerden alım yapılabilir" ifadelerini kullanıyor.
Türkiye gerçekleştirdiği buğday ithalatının tamamını dahilde işleme rejimi kapsamında gümrük muafiyetiyle işleyerek iç piyasaya sunmadan ihraç ediyor. Son 19 yılda toplam 22 milyar dolar tutarında 79 milyon ton buğday ithalatına karşılık, 35 milyar dolar tutarında 89 milyon ton buğday ve mamulleri ihracatı gerçekleşti.
